Stało się nieuniknione. Koronawirus „wędrujący” po świecie dotarł i do nas. W internecie znajdziecie dużo informacji na jego temat, a ja chciałam się skupić na Waszych – rodzicielskich pytaniach, które w ostatnich dniach tak licznie do mnie kierujecie. W tym artykule znajdziecie ważne informacje: jak postępować w przypadku podejrzenia zachorowania u dorosłego i dziecka, czego nauczyc dziecko, by go uniknąć, czy chora mama może karmić piersią oraz jaki wpływ na płód ma koronawirus. Mam też ważną wiadomość dla rodziców małych dzieci, a także odpowiadam na pytanie czy sama boję się koronawirusa.

Podstawowe informacje znajdziecie w poprzednim poście: Koronawirus z Chin – najważniejsze informacje – skąd się wziął, jakie są objawy, jak się można zarazić, czym grozi i czy można się zarazić paczkami z Chin.

Jak przenosi się koronawirus?

Patogen ten znajduje się w wydzielinach układu odechowego. Drogi zakażenia są następujące:

➡ chora osoba kicha lub kaszle blisko nas. Wirus w tych drobnych kropelkach osiada na naszej śluzówce (ustach, nosie, oczach) i zaczyna się namnażać w organizmie.

➡ chory przeniesie wydzielinę z wirusem na swoje ręce, np. kichnie w dłonie, potrze nos, oko. Następnie dotknie nimi rzeczy i powierzchni, np. klamki, poręczy w autobusie, pieniędzy. Inna osoba również dotknie tych przedmiotów – wydzielina z wirusem zostanie na jej dłoni. Jeśli teraz przetrze nią nos/oko lub nieumytą ręką włoży jedzenie do ust, to wirus zawędruje do nowego organizmu, gdzie się namnoży.

➡ opisano przypadki przeniesienia wirusa w kale.

W związku z tym warto nauczyć dziecko:
👉 kichać i kasłać w łokieć, a nie w dłoń,
👉 myć ręce zawsze po powrocie do domu, po skorzystaniu z toalety oraz przed posiłkami,
👉 użytą chusteczkę od razu wyrzucać do śmieci, nie zostawiać np. na stole,
👉 nie pić z jednego kubka/butelki z innymi osobami,
👉 nie pozwalać, by dzieci wymieniały się smoczkami,
👉 nie jeść wspólnymi sztućcami i nie z 1 talerza,
👉 jeśli chce sie podzielić jedzeniem z paczki, niech odsypie część na oddzielny talerzyk,
👉 częstując chusteczką chigieniczną nie wyciągamy jej z paczki, jedynie otwieramy zapięcie.

Rodzice nie powinni:
👉 całować dzieci w usta
👉 oblizywać smoczków
👉 karmić dzieci swoimi sztućcami, pić ze wspólnej butelki
👉 dzielić się z dziećmi swoimi pomadkami ochronnymi
👉 mieć długich paznokci,
👉 lepiej przebywać z dzieckiem na powietrzu (ale nie na placu zabaw) niż w klubikach/salach zabaw, itp.

Przedszkola i żłobki powinny zadbać o to, aby:
👉 uczyć i kontrolować częste mycie rąk dzieci, zwłaszcza przed posiłkami,
👉 zadbać o czyste ręczniki, a najlepiej jednorazowe,
👉 zgłaszać rodzicom niepokojące objawy zdrowotne dzieci,
👉 odpowiednio dezynfekować zabawki oraz powierzchnie (w tym klamki, domofony),
👉 używać oczyszczaczy powietrza i/lub lamp dezynfekujących, jeśli jest to możliwe,
👉 szczoteczki do zębów nie dotykały się „główkami”,
👉 kosze do śmieci nie były otwierane ręcznie tylko nogą,
👉 cały personel powinien przestrzegać zasad higieny,

Dodatkowe „środki ostrożności”:
👉 płacić kartą płatniczą zamiast gotówką,
👉 w publicznych łazienkach wyłączać wodę z kranu łokciem zamiast dłonią
👉 wychodząc z łazienki po umyciu rąk nie chwytać klamki, otwierać drzwi przedramieniem lub barkiem,
👉 unikać dotykania twarzy dłońmi, ostatecznie jej zewnętrzną częścią,
👉 często dezynfekować telefon komórkowy odpowiednimi chusteczkami,
👉 korzystać ze swojego długopisu, nie pożyczać od innych osób,
👉 używać jednorazowych rękawiczek podczas tankowania samochodu na stacji benzynowej,
👉 unikać zatłoczonych miejsc, przyjmowania zbyt wielu gości,
👉 chodzić schodami zamiast jeździć windą,
👉 zamawiać zakupy z dostawą do domu, najlepiej z płatnością online,
👉 unikać komunikacji miejskiej, więcej chodzić pieszo i jeździc rowerem,
👉 zrezygnować z uścisków dłoni,
👉 jak najczęściej wietrzyć pomieszczenia.

Co mogą zrobić instytucje, zakłady pracy, sklepy, itp.?
👉 wielokrotnie w ciągu dnia dezynfekować klamki, przyciski w windach, PIN pady (do wpisywaniu PIN-u przy płatności kartą), poręcze, rączki od wózków,
👉 w autobusach drzwi powinny się otwierać bez używania przycisków,
👉 w publicznych łazienkach mydło w kostce powinno być zastąpione mydłem w płynie, bawełniane ręczniki jednorazowymi papierowymi,
👉 kosze na śmieci powinny być zamknięte, otwierane nożnie,
👉 sprzedawca, który przyjmuje pieniądze, nie powinien pakować/podawać jedzenia,
👉 płyny dezynfekcyjne do użycia przy wejściu i wyjściu,
👉 restauracje mogą proponować dezynfekcję rąk (odpowiednią chusteczką / żelem antybakteryjnym) przed i po posiłku,
👉 mycie naczyń w zmywarkach, nie ręcznie,
👉 jak najczęstsze wietrzenie pomieszczeń,
👉 umożliwienie pracy zdalnej lub zapewnienie dojazdu taksówkami.

Nowe dziwne nazwy

Spotkacie różne określenia. Nowego koronawirusa o którym mówimy naukowcy nazwali SARS-CoV-2. Chorobę, którą wywołuje: COVID-19 (COronaVIrus Disease wykryty w 2019r.).

Jak długo koronawirus SARS-CoV-2 przeżywa na powierzchniach?

Tego niestety do końca nie wiemy. Na podstawie innych koronawirusów, np. MERS, szacuje się, że przy ok. 48h w temperaturze pokojowej 20stC i wilgotności 40% (przeciętne warunki w naszych mieszkaniach). Żywotność spada przy wyższych temperaturach i skrajnych poziomach wilgotności. W niektórych warunkach wirus może przetrwać do 9 dni.

Czy można zarazić się koronawirusem od osoby, która nie ma objawów?

Zgodnie z najnowszymi doniesieniami prawdopodobnie jest możliwe zarażenie się koronawirusem od osób, które są zakażone, ale u których nie pojawiły się jeszcze objawy. Za szerokie rozprzestrzenianie się wirusa odpowiadają jednak głównie osoby, które mają objawy choroby.

Warto też wiedzieć, że zakaźność zależy od nasilenia objawów. Osoba, która ma wysoką gorączkę, intensywnie kaszle, dodatkowo ma bóle mięśni i inne objawy, najpewniej wydziela więcej wirusa niż osoba np. jedynie ze stanem podgorączkowym i kaszlem.

Czy jest on bardzo zakaźny?

1 osoba zaraża ok. 2,2 – 3,9 osób w swoim otoczeniu. Dla porównania grypa: 1,2, ospa 5-7, odra: 12-18 osób.

Czas inkubacji

Obecne dane podają, że objawy pojawiają się najczęściej po ok. 2-14 dniach od kontaktu z chorym. Pojedyncze przypadki na świecie wystąpiły po 19, a nawet 27 dniach.

Czy maseczki chronią przed koronawirusem?

Zwykła maseczka chirurgiczna niestety nie jest dobrą ochroną przed zachorowaniem. Dlaczego?

• Zatrzymuje drobne kropelki, ale nie filtruje powietrza, przepuszcza mniejsze cząsteczki.
• Nie zakrywa oczu (które też są wrotami zakażenia).
• Nie przylega ściśle do twarzy.
• Nieco trudniej się przez nią oddycha, przez co niektóre osoby zsuwają ją z nosa.
• Po 1-4 godzinach będzie wilgotna (od naszego oddechu). Wówczas stanie się wręcz wymarzonym środowiskiem dla wirusów, należy ją wymienić na nową.
• Daje fałszywe poczucie bezpieczeństwa, przez co pomijamy inne środki ostrożności, np. unikanie skupisk ludności.

Podsumowując: jeśli będziemy mieli założoną maseczkę, a ktoś kichnie nam w twarz, to i tak może nas zarazić.

Maseczki chirurgiczne wato jednak nosić, jeśli sami mamy objawy. Dzieki temu zatrzymamy małe kropelki z kaszlu i kichania, będziemy zdecydowanie mniej zakaźni dla otoczenia. Dodatkowo wówczas nie będziemy pocierać okolicy nosa i ust przenosząc wiusy na ręce (co statystycznie robimy kilka razy na godzinę).

Zdrowi potrzebują maseczek tylko wówczas, gdy opiekują się przebywającą w tym samym pomieszczeniu osobą z podejrzeniem infekcji.

Maski z filtrami

Bardziej skuteczne są maski z wkładką filtrującą FFP 1-3. Nie tylko lepiej przylegają do twary, ale też filtrują powietrze, które przez nie przenika. By były skuteczne, je również należy wymieniać co kilkadziesiąt godzin. Są jednak drogie i trudno o dostępność w dużych ilościach.

Czym myć / dezynfekować ręce?

🤲 wodą z mydłem, myjemy przez 20-30 sekund, dbając o wszystkie „zakamarki”. Do osuszenia w miejscach publicznych lepiej wybierać ręczniki jednorazowe niż suszarki.
🤲 płyn do dezynfekcji zawierający 60-85% alkoholu. Wcieramy w ręce, pozostawiamy do samoistnego wyschnięcia.

Wiele badań wskazuje, że dezynfekcja nie ma wyższości w zapobieganiu zakażeniu nad prawidłowym umyciem rąk.

Warto pamiętać, by płyny na bazie alkoholu aplikować na suche dłonie. W przeciwnym razie będą uszkadzać naskórek, a do takiej powierzchni łatwiej przylegają patogeny.

Bakteriobójcze lampy ultrafioletowe (stosowane w przedszkolach) eliminują koronawirusa.

Jak długo trwają objawy?

➡ łagodny przebieg: ok. 2 tygodnie.
➡ ciężki/krytyczny przebieg: 3-6 tygodni.
➡ czas od początku objawów do stwierdzenia ciężkiego przebiegu: 1 tydzień.
➡ dotychczasowe zgony: 2-8 tygodni od początku objawów.

Czy koronawirus jest groźny?

Ogólna śmiertelność: ok. 2-3,4%. Zdecydowanie wyższa w rejonie Wuhan w Chinach niż w pozostałych rejonach świata.

Dla porównania śmiertelność w grypie wynosi <1%, również w zależności od regionu.

Dlaczego dzieci rzadziej chorują na koronawirusa?

To bardzo ciekawe, że nie notuje się zbyt wielu zakażeń u małych dzieci. Nie wiemy jeszcze dlaczego tak jest, pod uwagę brane jest kilka teorii.

Być może maluchy spotykają się na co dzień z innymi typami koronawirusa lub podobnymi wirusami, przez co mają na nie pewną odporność, chorują łagodniej.

Inna teoria mówi, że wirus atakuje pewne komórki w drogach oddechowych, których dzieci po prostu nie mają jeszcze w pełni wykształconych.

Niestety ostatnio coraz częściej mówi się, że wiele dzieci jednak choruje na koronawirusa, tylko bezobjawowo lub skąpoobjawowo (np. sam kaszel). Dla maluchów to oczywiście dobrze, jednak dla ogółu społeczeństwa niebezpiecznie. Ta grupa wiekowa generalnie ma niższy stopień przestrzegania zasad higieny, przez co łatwiej „rozsiewa” patogeny.

Kto umiera na koronawirusa?

Dotychczas nie zanotowano zgonów dzieci poniżej 10. roku życia.

Jeśli martwimy się o ewentualny przebieg zachorowania u siebie i dzieci warto wiedzić, że ciężki przbieg i zgony z tego powodu występują głównie u osób z obciążeniami: chorobami serca, nadciśnieniem, cukrzycą, chorobami układu oddechowego, nowotworami.

W powyższych tabelach dane nie sumują się do 100%, gdyż nie wszystkie zgłaszane przypadki były przekazywane z uwzględnieiem dodatkowych danych (np. jakiś kraj podał liczbę zachorowań i zgonów, ale nie zaznaczył w jakim wieku, z jakimi obciążeiami, byli pacjenci).

Wśród chorujących procentowo coraz więcej wyleczeń, coraz mniej zgonów.

W Chinach 80% przypadków – przebieg łagodny, 15-18% przebieg ciężki.

Test na koronawirusa.

Dla kogo?
Bezpłatnie wykonywany jest u osób spełniających oba warunki naraz: przebywanie w rejonie występowania koronawirusa + objawy choroby.

Osoby, które wróciły z zagrożonych rejonów, ale nie prezentują objawów, nie mają wskazań do badania. Oczywiscie w niektórych przypadkach lekarze mogą zadecydować inaczej.

Kiedy?
Nie powinno się wykonywać testu tuż po kontakcie z osobą zakażoną. Potrzebne jest kilka dni (ok. 4-5) od tego momentu, żeby wirus zdążył się namnożyć do takiej ilości, jaką wykryje test. Wykonany zbyt wcześnie może dać wynik fałszywie ujemny (osoba jest zakażona, ale test jeszcze tego nie wykazuje).

Gdzie jest wykonywany?

👉 Szpital Zakaźny w Warszawie
👉 Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny (NIZP PZH)
👉 Laboratoria stacji sanitarno – epidemiologicznych w Olsztynie, Wrocławiu, Gdańsku, Katowicach, Kielcach, Rzeszowie, Gorzowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu.

Wg zaleceń nie należy pobierać materiału do badań w kierunku SARS-CoV-2 w przychodniach.

Jak wygląda badanie?

Wg zaleceń materiał może być pobrany w różny sposób, w Polsce obecnie pobieramy wymaz z nosogardła.

Zrobić badanie „na wszelki wypadek”, czyli nie mając objawów?

➡ Jeśli osoba jest zakażona, ale jeszcze nie ma objawów, to badanie i tak może dać wynik (fałszywie) ujemny.
➡ Niepotrzebnie zużywamy testy, których nie ma w niezliczonej ilości.
➡ Przebywając w placówce gdzie się je wykonuje mamy większe ryzyko spotkania chorego i zarazenia się.
➡ Niepotrzebne koszty badania komercyjnego – 500zł.

Oczywiście w szpitalu zakaźnym osoby spełniające odpowiednie kryteria (przebywanie na zagrożonym terenie + objawy) będą miały wykonane badanie bezpłatnie.

Co zrobić w przypadku podejrzenia zakżenia koronawirusem?

Poniższe informacje wg. najnowszych wytycznych dla lekarzy POZ oraz NiŚOZ. Dotyczą zarówno dorosłych jak i dzieci.

Lista szpitali zakaźnych poniżej grafik.

Lista szpitali zakaźnych poniżej grafik.

Lista stacji SANEPID-u z całej Polski.
Najpierw można zadzwonić do stacji powiatowych, w razie problemów do stacji wojewódzkich.

Żeby Twoja izolacja miała sens, w domu powinni zostać wszyscy domownicy – np. współmałżonek i dzieci. Oni też mogą być zarażeni, choć nie prezentują jeszcze objawów.

Żeby wiedzieć jak rozpoznać duszność przeczytaj artykuł: Jak rozpoznać duszność – opis i filmy

Do którego szpitala jechać z koronawirusem?

Zamieszczam dla Was listę Szpitali i Oddziałów Zakaźnych w całej Polsce, które są wytypowane przez Ministerstwo Zdrowia do hospitalizowania osób podejrzanych o zakażenie koronawirusem. Nie ma wyraźnego rozgraniczenia na dorosłych i dzieci, szpitale będą wspólne dla obu grup.

Dużo z Was pyta, czy jeżeli małe dziecko będzie izolowane w szpitalu z tego powodu, to czy będzie musiało zostać samo. Nie obawiajcie się, jeden rodzic będzie mógł na stałe zostać z dzieckiem (tak mówią przepisy prawa). On jednak również nie będzie mógł opuszczać oddziału (jako potencjalnie zakaźny).

Pamiętaj, by nie jechać z tym podejrzeniem do „zwykłego” szpitala, tam możesz zarazić bardzo dużo osób.

Kiedy będzie dostępna szczepionka na koronawirusa SARS-CoV-2?

Amerykańska firma biotechnologiczna Moderna już w kwietniu rozpocznie badania kliniczne (na ludziach). Ich wyniki poznamy w lipcu/sierpniu. Cały proces wraz z rejestracją szczepionki przeciwko nowemu koronawirusowi może zająć od roku do półtora.

Czy zwierzęta domowe mogą przenosić koronawirusa?

Nie ma dotychczas pewności, czy zwierzęta domowe, takie jak psy i koty mogą przenosić zakażenie koronawirusem. Niemniej niektóre wirusy mogą zarazać również zwierzęta, warto więc pamiętać o myciu rąk po kontakcie z nimi, a w razie zakażenia zastosować izolację.

Kilka słów do rodziców

• przestraszone dzieci

Odkąd w Polsce wszechobecny stał się temat nowego wirusa, dzieci również dużo o nim słyszą. Zaczęlismy im często powtarzać „umyj ręce, żebyś nie złapał koronawirusa”, rozmawiamy o zgonach, odwołanych imprezach i wakacjach, dyskutujemy o niebezpieczeństwie. Nauka wzmożonej higieny (a raczej po prostu należytej) przyniesie im dużo pożytku na całe życie, jednak musimy być ostrożni. Coraz częściej dochodzą mnie głosy o dzieciach, które nie chcą wychodzic z domu, ponieważ obawiają się zakażenia, w przedszkolach przerywają zabawę, żeby co pół godziny myć ręce.

W związku z tym poprosiłam psycholog dziecięcą Aleksandrę Iwacz, autorkę bloga mamologia.pl o radę w tym temacie:

Warto porozmawiać o sytuacji, która ma miejsce, zanim naszego przedszkolaka poinformują koledzy, a dziecko wróci do domu z pytaniem czy wszyscy umrzemy.

Mówić wprost, językiem jasnym dla naszej pociechy, że na świecie jest wiele wirusów powoujących katar, kaszel, czy biegunki, z którymi dajemy sobie radę. Nad tym nowym, nieznanym, też pracują już specjaliści i zalecają by po prostu o siebie dbać.

Dzieci potrzebują pewności, że dorośli panują nad sytuacją, mają plan i środki by o wszystkich zadbać. Jeśli już nasze dziecko zaraziło się paniką, nie lekceważmy jego obaw, a również porozmawiajmy o faktach.

Bądźmy czujni, żeby nie wywołać w dzieciach niepotrzebnego niepokoju, a nawet lęków przed światem.

• zatrucia środkami dezynfecyjnymi

W większości miejsc dostępne są środki do dezynfekcji na bazie wysoko stężonego alkoholu. Jeśli dziecko spożyje je w większych ilościach doustnie (a często ładnie pachną, mają atrakcyjny kolor i opakowanie) może dojść do zatrucia. Zwróćmy więc na to uwagę.

Koronawirus w ciąży

Niestety nie mamy jeszcze zbyt wielu danych na ten temat. Prawdopodobnie zagrożenie jest podobne jak w wielu infekcjach wirusowych – może stanowić zagrożenie dla płodu, zwłaszcza przy chorobie w pierwszym trymestrze.

Czy ciężarna może zarazić dziecko? Na razie brakuje danych na ten temat, w nielicznych badaniach nie obserwowano przeniesienia wirusa na dziecko. Prawdopodobnie koronawirus nie przenika do płynu owodniowego. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.

Czy mama z koronawirusem może karmić piersią?

Zarażona kobieta może karmić piersią przestrzegając poniższych zasad:
👉 założyć maseczkę podczas KP,
👉 umyć ręce przed przystawieniem dziecka,
👉umyć ręce przed użyciem laktatora, prawidłowo go odkażać wg zaleceń producenta.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.

Pamiętajmy, że w razie zachorowania niemowlęcia, mleko mamy dostarczy mu przeciwciał i innych komórek odpornosciowych, które pomogą zwalczyć chorobę.

Czy można wyjechać na wakacje?

Sama stanęłam przed tym dylematem. Doszłam do wniosku, że trzeba zaufać oficjalnym powiadomieniom. Jeśli zostanie ogłoszony komunikat, że w dany rejon nie powinno się latać to nie warto ryzykować (wówczas jest szansa na zwrot całości wpłaconych środków nawet, jeśli nie mamy ubezpieczenia od rezygnacji). Oficjalne zalecenia, na tę chwilę, nie każą zrezygnować z wszelkich wyjazdów zwłaszcza osób bez chorób przewlekłych i obciążeń.

Czy unikać kin, teatrów, imprez rodzinnych?

Aktualizacja: od 12.03 wszystkie kina, teatry, baseny, itp. zostają zamknięte do odwołania.

Co jest jednak tutaj najważniejsze? Rozsądek i rozwaga osób, które potencjalnie mogą zarażać. To osoby z kaszlem, gorączką, innymi niepokojącymi objawami powinny pozostać w domu, nie brać udziału w towarzyskich wydarzeniach.

Czy z małym dzieckiem można wychodzić na spacer?

Pamiętajcie, że wirusy świetnie się mają w małych, zamkniętych pomieszczeniach. Możesz zabrać niemowlę na spacer na świeżym powietrzu, w tym czasie wywietrz mieszkanie. Bliski kontakt z innymi dziećmi np. na placu zabaw oczywiście zwiększa ryzyko „złapania” wirusów.

Zamknięcie przedszkola z powodu epidemii

Co zrobić w takim przypadku? Jak pisze Prawnik Marzena Pilarz – Herzyk, autorka bloga mamaprawniczka.pl:

W przypadku konieczności sprawowania opieki nad dziećmi, z powodu zamknięcia placówki edukacyjnej, rodzicowi przysługuje zasiłek opiekuńczy.

Więcej na ten temat, a także o pracy zdalnej i zmuszaniu przez pracodawcę do pójścia na urlop w czasie kwarantanny przeczytacie tutaj.

Czy można dostać zwolnienie lekarskie na czas kwarantanny?

Bezobjawowy pacjent po powrocie z zagrożonych terenów (Chiny, Włochy, it.) może poddać się dobrowolnej kwarantannie. Zaświadczenie ZUS-ZLA (tzw. L4) może wystawić lekarz, ale powinien to zrobić po osobistym zbadaniu pacjenta, a takie osoby nie powinny niepotrzebnie przychodzic do placówek medycznych.

Przepisy przewidują inna rozwiązanie. Zgodnie z przepisami, Państwowy Inspektor Sanitarny może wydać decyzję o poddaniu kwarantannie osoby przebywającej na terytorium RP, jeśli jest ona podejrzana o zakażenie lub chorobę zakaźną lub miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego. Decyzja o kwarantannie jest podstawą do wypłaty wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego. W przypadku objęcia kwarantanną dziecka – rodzic może wystąpić o zasiłek opiekuńczy.

Pacjent zgłasza się telefonicznie do Państwowej Inspekcji Sanitarnej (PIS), która wysyła zgłoszenie do ZUS-u (podobny jak wystawiają lekarze).

Zamieszczam listę placówek PIS do których należy dzwonić w tej sytuacji:

Pediatra Na Zdrowie o koronawirusie

W ostatnich dniach wielokrotnie pytaliście czy obawiam się tego wirusa. Szczerze mówiąc traktuję go podobnie jak grypę. Występuje bardzo dużo zachorowań w sezonie, zagrożone są osoby starsze i z obciążeniami, ale takich nie mam, więc jestem spokojniejsza.

Możliwe, że zachoruję – jest to wysoce prawdopodobne biorąc pod uwagę ile dzieci z infekcjami badam codziennie. Wówczas będę musiała ją przetrwać podobnie jak grypę (choć na tę drugą mamy celowany lek skracający czas trwania objawów, o czym przeczytacie tutaj).

Pocieszające są statystyki, które są łaskawsze dla dzieci. Mówię to nie tylko jako pediatra, ale i mama. Nie wiem tylko jak będzie ewentualnie wyglądać praca lekarza gdyby jednak rozszerzyła się epidemia, możliwe, że będę potrzebna więcej w szpitalu.

Przydatne linki i informacje:

• Codziennie aktualizowane dane dotyczące zachorowań na całym świecie: https://www.worldometers.info/coronavirus/
• Najnowsze komunikaty dla podróżujących: https://gis.gov.pl/kategoria/aktualnosci/

Czy znaleźliście w tym artykule przydatne informacje? Czy Wy obawiacie się koronawirusa?

Kilkadziesiąt nowych pytań i odpowiedzi na temat koronawirusa znajdziecie w nowym poście: Koronawirus – medyczne odpowiedzi na wszystkie pytania.

Zapraszam do śledzenia na Instagramie @pediatranazdrowie oraz FB: PediatraNaZdrowie.

Źródła:
https://www.ecdc.europa.eu/en/coronavirus
https://www.worldometers.info/coronavirus/
https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/index.html