Czasami pytacie czy lekarz POZ może zlecić badania tarczycy, wymaz z gardła lub badanie kału w kierunku pasożytów. Wielokrotnie zdarza się, że różne placówki odmiennie podchodzą do tej kwestii. Tymczasem lista badań dostępnych nieodpłatnie w POZ (przychodnia podstawowej opieki zdrowotnej) jest oficjalnie wyznaczona i wszystkie przychodnie działają na podobnych zasadach.

Oto lista badań, które lekarz POZ może zlecić pacjentowi nieodpłatnie (wg NFZ):

Badania hematologiczne:

• morfologia krwi obwodowej z płytkami krwi,
• morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym i płytkami krwi,
• retykulocyty,
• odczyn opadania krwinek czerwonych (OB).

Badania biochemiczne i immunochemiczne w surowicy krwi:

• sód,
• potas,
• wapń zjonizowany,
• żelazo,
• żelazo – całkowita zdolność wiązania (TIBC),
• stężenie transferyny,
• stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c),
• mocznik,
• kreatynina,
• glukoza,
• test obciążenia glukozą,
• białko całkowite,
• proteinogram,
• albumina,
• białko C-reaktywne (CRP),
• kwas moczowy,
• cholesterol całkowity,
• cholesterol-HDL,
• cholesterol-LDL,
• triglicerydy (TG),
• bilirubina całkowita,
• bilirubina bezpośrednia,
• fosfataza alkaliczna (ALP),
• aminotransferaza asparaginianowa (AST),
• aminotransferaza alaninowa (ALT),
• gammaglutamylotranspeptydaza (GGTP),
• amylaza,
• kinaza kreatynowa (CK),
• fosfataza kwaśna całkowita (ACP),
• czynnik reumatoidalny (RF),
• miano antystreptolizyn O (ASO),
• hormon tyreotropowy (TSH),
• antygen HBs-AgHBs,
• VDRL (badanie w kierunku kiły),
• FT3,
• FT4,
• PSA – Antygen swoisty dla stercza (prostaty).

Badania moczu:

• ogólne badanie moczu z oceną właściwości fizycznych, chemicznych oraz oceną mikroskopową osadu,
• ilościowe oznaczanie białka,
• ilościowe oznaczanie glukozy,
• ilościowe oznaczanie wapnia,
• ilościowe oznaczanie amylazy.

Badania kału:

• badanie ogólne,
• pasożyty,
• krew utajona – metodą immunochemiczną.

Badania układu krzepnięcia:

• wskaźnik protrombinowy (INR),
• czas kaolinowo-kefalinowy (APTT),
• fibrynogen.

Badania mikrobiologiczne:

• posiew moczu z antybiogramem,
• posiew wymazu z gardła z antybiogramem (tzw. “szybki test” nie jest refundowany),
• posiew kału w kierunku pałeczek Salmonella i Shigella.

Badanie elektrokardiograficzne (EKG) w spoczynku

Badanie ultrasonograficzne (USG):

• USG tarczycy i przytarczyc,
• USG ślinianek,
• USG nerek, moczowodów, pęcherza moczowego,
• USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej, w tym wstępnej oceny gruczołu krokowego,
• USG obwodowych węzłów chłonnych.

Spirometria

Zdjęcia radiologiczne:

• zdjęcie klatki piersiowej w projekcji AP i bocznej,
• zdjęcia kostne – w przypadku kręgosłupa, kończyn i miednicy w projekcji AP i bocznej:                                            
• zdjęcie czaszki,
• zdjęcie zatok,
• zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej.

Poza badaniami wymienionymi powyżej, lekarz POZ może kierować pacjentów także na finansowane przez Fundusz badania endoskopowe: gastroskopię i kolonoskopię.

Dodatkowe informacje

Skierowania na badania można otrzymać również w drodze teleporady, lekarz decyduje o tym czy dodatkowo będzie potrzebna również osobista wizyta.

Czasami zdarza się, że personel przychodni zachęca do wizyty w szpitalu zamiast przychodni, ponieważ w przychodni nie można wykonać RTG klatki piersiowej, USG brzucha, itd. Warto więc wiedzieć, że każda przychodnia ma podpisaną umowę z odpowiednimi placówkami na wykonywanie wszystkich powyższych świadczeń. Oznacza to, że przychodnia może nie mieć dostępu do RTG czy USG, ale lekarz może wystawić skierowanie na te badania, po czym powinien poinformować pacjenta do której placówki należy się udać, by je wykonać. 

Warto również dodać, że badania te zleca lekarz rodzinny / pediatra wg własnego uznania. Nie są zlecane przez lekarzy POZ na życzenie medyków z innych placówek, czy to państwowych (np. poradni specjalistycznych) czy prywatnych. Jeżeli lekarz innej placówki planuje dla pacjenta badania (np. przed zabiegiem), powinien je zlecić w swoim miejscu udzielania świadczeń zdrowotnych. 

Skierowanie na badanie PCR w kierunku SARS-CoV-2 może wystawić:

• lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), 
• lekarz dyżurujący w ramach nocnej (NPL) lub świątecznej opieki zdrowotnej (NiŚPL),
• lekarz, który udziela świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej (hospicja) oraz świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej.

Obecnie skierowanie na badanie w kierunku COVID-19 można uzyskać również drogą internetową, bez kontaktu z lekarzem. W tym celu należy wypełnić formularz na stronie https://www.gov.pl/web/dom . Po jego uzupełnieniu otrzymamy informację czy kwalifikujemy się do testu czy nie. Jeśli tak, skontaktuje się z nami Konsultant, potwierdzi dane osobowe i wystawi skierowanie. 

Mam nadzieję, że powyższa lista będzie Wam pomocna, bądźcie jednak zdrowi! 🙂

Może Cię zainteresować również:
PIMS – TS. Zespół pocovidowy u dzieci
Leki na przeziębienie w czasie karmienia piersią
Szkodliwe preparaty na ząbkowanie